Czy kolej jest ekologiczna i co robimy w tym kierunku?
Kolej jest jednym z najmniej emisyjnych środków transportu w Europie.
Według danych Europejskiej Agencji Środowiska (EEA, 2018), średnie emisje gazów cieplarnianych z pociągów pasażerskich wynoszą ok. 33 g CO₂e na pasażerokilometr, podczas gdy podróż samochodem generuje 143 g CO₂e, a lot samolotem – 160 g CO₂e.
Oznacza to, że podróż pociągiem w Unii Europejskiej emituje ponad cztery razy mniej gazów cieplarnianych niż podróż samochodem osobowym i nawet pięć razy mniej niż lot samolotem.
PKP Intercity konsekwentnie ogranicza emisje związane z eksploatacją taboru, inwestując w energooszczędne pojazdy oraz zwiększając udział energii z odnawialnych źródeł. W kolejnych latach będziemy stopniowo zwiększać udział energii z OZE w zasilaniu naszych pociągów, zaczynając od co najmniej 25% w 2026 roku.
Jak liczymy ślad węglowy?
Wartości podawanych przez nas emisji podróży są obliczane na podstawie danych Europejskiej Agencji Środowiska (EEA, dane za 2018 r., wyd. 2021) oraz metodologii opracowanej przez Community of European Railways and Infrastructure Companies (CER, 2022).
Wskaźniki obejmują emisje z całego cyklu energii (well-to-wheel) i są wyrażone w gramach ekwiwalentu dwutlenku węgla na pasażerokilometr (g CO₂e/pkm). Uwzględniają one także inne gazy cieplarniane przeliczone na potencjał globalnego ocieplenia (GWP).
Dla danej podróży emisję oblicza się poprzez pomnożenie długości trasy (w kilometrach) przez odpowiedni wskaźnik emisji.
Taki sposób prezentacji pozwala pasażerom w prosty sposób porównać emisje gazów cieplarnianych różnych środków transportu przy pokonaniu tej samej odległości.
Kolej emituje ponad 4 razy mniej CO₂e niż samochody i ok. 5 razy mniej niż samoloty (EEA, 2018).
Wskaźniki emisji CO2e dla poszczególnych środków transportu
- 66,6% Samochody osobowe
- 27,1% Ciężarówki
- 14,0% Transport wodny
- 13,4% Lotnictwo cywilne
- 11,0% Lekkie samochody dostawcze
- 1,3% Motocykle
- 0,5% Inne
- 0,4% Kolej
Kolej - niskoemisyjny środek transportu
Ponad ¼ całkowitej emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej pochodzi z transportu, z czego około 72% z transportu drogowego. Dla porównania, kolej odpowiada jedynie za ok. 0,4% bezpośrednich emisji z pojazdów spalinowych w transporcie w UE1.
Emisje bezpośrednie w transporcie w UE Podział wg rodzaju transportu (2019)
Źródło: Parlament Europejski / Europejska Agencja Środowiska
Wybór pociągu jako środka transportu ma realny wpływ na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.
Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA, 2021) podróż koleją pozostaje najmniej emisyjnym rodzajem zmotoryzowanego transportu pasażerskiego w Europie – pod względem emisji gazów cieplarnianych, w porównaniu z podróżą samochodem lub samolotem2.
„Podróż koleją to najbardziej efektywny klimatycznie sposób podróżowania w Europie” – EEA, 2021.
Zrównoważony rozwój transportu to jeden z filarów Europejskiego Zielonego Ładu. Komisja Europejska zakłada, że:
- do 2030 roku podróże rozkładowe na dystansach do 500 km mają być neutralne pod względem emisji CO₂e,
- do 2050 roku sektor transportu powinien zredukować emisje gazów cieplarnianych o 90% w stosunku do poziomu z 1990 r.
- Aby osiągnąć te cele, kolej będzie musiała przejąć większy udział w przewozach pasażerskich i towarowych w Europie3.
Wybierając pociąg zamiast samochodu, zmniejszasz swój ślad węglowy.
1 Źródło: Parlament Europejski (2019)
2 Źródło: Europejska Agencja Środowiska (2021)
3 Źródło: Komisja Europejska (2023)
Elektryfikacja i modernizacja taboru
Nowoczesny tabor – mniejsze emisje i większa efektywność
Obecnie około 85% pojazdów trakcyjnych PKP Intercity to pojazdy elektryczne, które nie emitują spalin podczas eksploatacji.
Pociągi Pendolino, PesaDART i FLIRT3 zostały zaprojektowane z myślą o cyklu życia produktu – zastosowane w nich materiały konstrukcyjne w dużej części nadają się do recyklingu.
Z kolei zmodernizowane lokomotywy manewrowe serii SM/SU42 spełniają wymogi emisji Stage IIIB i Stage V – jednych z najnowszych europejskich norm dla silników spalinowych. Nowe układy redukują emisję tlenków węgla (CO) i tlenków azotu (NOx) oraz ograniczają emisję cząstek stałych (PM). Dodatkowo, mogą pracować w trybie bateryjnym, co pozwala ograniczyć emisje i hałas w rejonach wrażliwych środowiskowo.
Finansowanie zakupu i modernizacji
PKP Intercity realizuje inwestycje w tabor współfinansowane ze środków Unii Europejskiej.
Łącznie ze środków unijnych pozyskano już ok. 5,3 mld zł na zakup i modernizację taboru kolejowego.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007–2013
Zrealizowano 10 projektów, w ramach których zmodernizowano lub zakupiono:
- 263 wagony
- 30 lokomotyw spalinowych
- 60 składów EZT
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014–2020
Zmodernizowano i zakupiono:
- 335 wagonów
- 40 lokomotyw elektrycznych
- 13 lokomotyw spalinowych
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) – w realizacji
PKP Intercity korzysta z dofinansowania w ramach KPO, które wspiera różnorodne projekty modernizacyjne i inwestycyjne związane z unowocześnianiem taboru.
Zakres działań finansowanych z programu obejmuje m.in. modernizacje i zakupy taborowe podnoszące trwałość, funkcjonalność i standard podróży. Zmodernizowane pojazdy są wyposażane m.in. w klimatyzację, Wi-Fi, nowoczesne systemy informacji pasażerskiej, udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami oraz miejsca na rowery.
Aktualne informacje o projektach realizowanych w ramach KPO są dostępne w zakładce Fundusze UE dla PKP Intercity.
Ograniczanie wpływu na środowisko
Inwestycje taborowe przyczyniają się do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i hałasu, a także poprawy efektywności energetycznej i komfortu podróży.
PKP Intercity modernizuje również zaplecze techniczne, w tym nowoczesne myjnie taboru z systemami obiegu zamkniętego wody, oczyszczalniami ścieków i możliwością wykorzystania deszczówki.
Takie obiekty działają już w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie i Szczecinie.
Więcej informacji o Funduszach UE
Miks energetyczny
Redukcja emisji gazów cieplarnianych w transporcie kolejowym wymaga zarówno inwestycji w nowoczesny tabor, jak i ograniczania emisji pośrednich wynikających z wytwarzania energii elektrycznej.
PKP Intercity planuje stopniowe zwiększanie udziału energii z odnawialnych źródeł (OZE) w zasilaniu pociągów elektrycznych, co w kolejnych latach pozwoli dalej obniżać emisje z przewozów pasażerskich.
Zgodnie ze „Strukturą paliw w miksie energetycznym PGE Energetyka Kolejowa S.A.” za 2024 r., udział odnawialnych źródeł energii w energii elektrycznej dostarczonej PKP Intercity wynosił 25,3%.
Pozostała część pochodziła głównie z węgla kamiennego i brunatnego oraz gazu ziemnego.
Poniższy wykres przedstawia strukturę paliw wykorzystanych do wytworzenia energii elektrycznej sprzedanej przez naszego dostawcę w 2024 roku.
Więcej energii z OZE od 2026 roku.
PKP Intercity podjęło działania, których celem jest zwiększenie udziału energii z odnawialnych źródeł ponad poziom wynikający z miksu energetycznego dostawcy.
W 2025 roku spółka podpisała umowę z PGE Energetyka Kolejowa S.A. na dostawę energii elektrycznej trakcyjnej na lata 2026–2027, z możliwością przedłużenia do 2028 roku.
Kontrakt obejmuje dostawę energii wytworzonej w źródłach odnawialnych potwierdzoną gwarancjami pochodzenia.
Zakładany udział energii z OZE w zasilaniu pociągów PKP Intercity wyniesie:
- 25% w 2026 roku,
- 35% w 2027 roku,
a zgodnie ze strategią spółki, 50% w 2030 roku.
Całkowity udział OZE w energii trakcyjnej będzie jeszcze wyższy, ponieważ uwzględnia również udział odnawialnych źródeł w pozostałej części miksu energetycznego dostawcy. W 2024 roku udział ten wynosił 25,3% (dane: PGE Energetyka Kolejowa S.A.).
Szacowany efekt środowiskowy
Zwiększenie udziału energii z OZE pozwoli znacząco ograniczyć emisje gazów cieplarnianych.
Według szacunków, ilość energii odnawialnej dostarczonej w ramach umowy będzie porównywalna z rocznym zużyciem energii przez wszystkie elektryczne zespoły trakcyjne PKP Intercity: ED250 (Pendolino), ED160 (Flirt), ED161 (Dart) oraz ED74 („Edyty”).
Realizacja kontraktu przełoży się na redukcję emisji rzędu:
- ok. 150 tys. ton CO₂e w 2026 roku,
- ok. 220 tys. ton CO₂e w 2027 roku,
co odpowiada ilości dwutlenku węgla pochłanianej rocznie przez las o powierzchni ok. 40 tys. hektarów.
Energia nietrakcyjna
Zgodnie z umową podpisaną w 2025 roku z PGE Energetyka Kolejowa S.A., od 2026 roku całość energii przeznaczonej na potrzeby nietrakcyjne (m.in. budynki administracyjne, zaplecza techniczne i warsztaty) będzie dostarczana jako energia pochodząca w 100% z odnawialnych źródeł, potwierdzona gwarancjami pochodzenia.
Mniej papieru przy płatności - cyfrowa zmiana w kasach i pociągach
W 2025 roku PKP Intercity zakończyło wdrażanie zmian ograniczających zużycie papieru w procesie sprzedaży biletów i obsługi płatności.
To jedno z działań usprawniających obsługę pasażerów i zmniejszających wpływ codziennej działalności operacyjnej na środowisko.
Obecnie potwierdzenia płatności kartą drukowane są wyłącznie na życzenie pasażera – zarówno w kasach biletowych, jak i w pociągach.
Kopie transakcji wewnętrznych są archiwizowane w formie elektronicznej, bez potrzeby drukowania.
Co to oznacza w praktyce?
- Mniej odpadów i mniejsze zużycie papieru dzięki ograniczeniu liczby drukowanych potwierdzeń.
- Oszczędność surowców i energii, które byłyby wykorzystane do produkcji, transportu i utylizacji papieru.
- Wygodniejsze zasady zwrotów – potwierdzenie płatności nie jest już wymagane.
- Szybsza i prostsza obsługa pasażerów, bez zbędnych wydruków i formalności.
Każda zmiana w kierunku cyfryzacji procesów obsługi klienta, nawet ta niewielka, pozwala ograniczyć ślad środowiskowy działalności – w tym zużycie papieru, wody i energii w całym cyklu życia produktu.
To również przykład realizacji zasad gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) w praktyce.
Jak podróżować z mniejszym wpływem na środowisko?
.png)